Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów wyruszy z Tarnowa 23 lipca. W ciągu czterech dni uczestnicy przejadą trasą z Tarnowa przez Żabno, Bielczę, Borzęcin i Szczurową, odwiedzając groby Romów pomordowanych w czasie II wojny. Organizatorami są Muzeum Okręgowe w Tarnowie i Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie.
Kolejny raz sprzed tarnowskiego Muzeum Etnograficznego, gdzie mieści się jedyna w Polsce, pierwsza na świecie stała wystawa poświęcona historii i kulturze Romów/Cyganów, wyruszy rekonstruowany cygański tabor, który w ciągu czterech dni będzie wędrował drogami Małopolski, trasą Tarnów–Żabno–Bielcza–Borzęcin–Szczurowa, odwiedzając groby Romów pomordowanych w czasie II wojny.
Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów rozpocznie się 23 lipca, zakończy 26 lipca, a poprowadzi go Adam Bartosz.
Organizatorami tego wydarzenia są Muzeum Okręgowe w Tarnowie i Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie, a Partnerami: Gminne Centrum Kultury Czytelnictwa i Sportu w Szczurowej, Stowarzyszenie Kobiet Romskich Kher, Fundacja Integracji Społecznej PROM oraz Stowarzyszenie Romów Romano Dzipen w Bydgoszczy. Tabor zrealizowano także dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji, w ramach realizacji Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce na lata 2014–2020.
Idea Taboru Pamięci zrodziła się w 1996 roku. Podjęli ją Adam Bartosz, ówczesny dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie, który tu zorganizował stałą muzealną wystawę poświęconą historii i kulturze Romów oraz Adam Andrasz, prezes Stowarzyszenia Romów w Tarnowie.
Wykorzystując stare wozy romskie z muzealnej kolekcji, przy pomocy dyrekcji pobliskiego stada ogierów, Romowie z Tarnowa wybrali się wtedy na pierwszy Tabor Pamięci, który miał na celu przypomnieć zagładę szczurowskich Romów. Z czasem wędrująca grupa rozrosła się, w projekcie biorą udział Romowie z innych krajów, a wędrówce, która trwa cztery dni, towarzyszy ogólne zainteresowanie mediów i okolicznej ludności.
Uczestnicy Taboru zatrzymują się m.in. pod cmentarzem w dzielnicy Krzyż, gdzie każda z rodzin biorąca udział w wędrówce pamięci żegna się ze swymi zmarłymi. Następnie Tabor dociera do Żabna. Na miejscowym cmentarzu znajduje się mogiła pomordowanych, bezimiennych Romów. Pochowano tu, rozstrzelanych na cmentarzu, prawdopodobnie 49 Romów niemieckich oraz 12 Romów węgierskich. Romowie modlą się nad grobem z miejscowym księdzem i przedstawicielami władz lokalnych.
W czasie kolejnych dni Tabor zatrzymuje się w Borzęcinie Dolnym, gdzie leżą szczątki 28 ekshumowanych po wojnie Romów, rozstrzelanych w pobliskim lesie w 1943 roku oraz we wsi Bielcza, gdzie Niemcy rozstrzelali w lipcu 1942 roku 28 Romów, mieszkańców wioski, głównie z rodu Kwieków.
Setki grobów, w których pogrzebano zamordowanych Romów rozrzucone są po całej Polsce. Rzadko upamiętnia je stosowny napis. Spośród innych masowych grobów jest jeden, który wyróżnia się szczególnie. To grób pomordowanych Romów we wsi Szczurowa. Jest to zapewne największa zbiorowa mogiła romska na obecnym terenie Polski. Pochowano w niej 93 Romów - całą niemal osadę ze skraju wsi Szczurowa.
Rankiem, 3 lipca 1943 roku, otoczono osadę, pod którą podjechały furmanki powożone przez zmuszonych do tego miejscowych chłopów. Niemcy załadowali cygańskie rodziny na wozy i odwiózłszy ich na cmentarz w Szczurowej, wszystkich zastrzelili. Pochowano ich wszystkich we wspólnej mogile. Kilkoro Romów ocalało, w tym pięcioletnia Krystyna, która jest dziś jedynym romskim świadkiem zagłady swego rodu.
Z inicjatywy mieszkańców grób Romów obudowano kamieniem i wzniesiono na nim kamienny obelisk i krzyż. Przez cały czas parafianie dbają o to miejsce, czyniąc je miejscowym pomnikiem historii.
Program:
23 lipca, czwartek
Przed południem wyjazd sprzed Muzeum Etnograficznego w Tarnowie
Około południa przystanek w Żabnie przy mogile pomordowanych Romów
Późnym popołudniem przyjazd do obozowiska w Szczurowej
24 lipca, piątek
Około południa – wyjazd z obozowiska do Bielczy i Borzęcina na mogiły pomordowanych Romów
25 lipca, sobota
17.00 – przemarsz spod kościoła w Szczurowej na cmentarz, modlitwa nad mogiłą pomordowanych 93 Romów
19.00 – koncert cygański w parku dworskim w Szczurowej
26 lipca, niedziela
Około południa wyjazd w drogę powrotną do Tarnowa
