Po prawie roku od rozpoczęcia prac legislacyjnych, Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy, który m.in. podwyższa zasiłek pogrzebowy z obecnych 4000 zł do 7000 zł. Kwota zasiłku będzie podlegała waloryzacji. Zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku.
25 marca, po prawie roku od rozpoczęcia prac legislacyjnych, Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Celem nowelizacji jest podwyższenie zasiłku pogrzebowego z obecnych 4000 zł do 7000 zł. Ponadto nowe przepisy wprowadzą zasadę, że kwota zasiłku będzie podlegała waloryzacji, gdy skumulowana inflacja od ostatniego ustalenia wysokości zasiłku przekroczy 5 proc. Zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku.
Zasiłek pogrzebowy, to jednorazowe świadczenie wypłacane przez ZUS rodzinie zmarłego, z przeznaczeniem na zrekompensowanie koszów pogrzebu. Celem zasiłku jest pokrycie większości normalnych, typowych i powszechnie przyjętych kosztów pogrzebu. Chodzi tu o te koszty, które mają związek z pochówkiem, a więc ze złożeniem ciała lub prochów do grobu. Na potrzeby określenia kosztów pogrzebu przyjmuje się, że sam pogrzeb to czynności, które trwają od chwili zgonu do momentu pochowania zwłok osoby zmarłej.
Aktualnie zasiłek pogrzebowy wynosi 4000 zł i kwota ta nie zmieniła się od 1 marca 2011 roku. Oczywistym jest, że obecnie nie pozwala na pokrycie całości typowych, normalnych kosztów pogrzebu.
W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowano więc projekt nowelizacji ustawy, podwyższający zasiłek pogrzebowy do 7000 zł. Projekt ten opublikowano na stronach Rządowego Centrum Legislacji już 10 maja ubiegłego roku i pierwotnie zakładano, że podwyższony zasiłek wejdzie w życie jeszcze w 2024 roku. Na takie rozwiązanie nie zgadzał się jednak Minister Finansów i ostatecznie MRPiPS ustąpiło, stąd przesunięcie podwyżki o kolejny rok. Zresztą przyjęty projekt ustawy także przechodził bardzo trudne negocjacje między MRPiPS, a Ministrem Finansów.
W najnowszej wersji projektu zrezygnowano z proponowanego wcześniej mechanizmu automatycznej corocznej waloryzacji zasiłku,na rzecz mechanizmu weryfikacji. Oznacza to, że świadczenie będzie podlegać waloryzacji w sytuacji, gdy inflacja przekroczy 5 proc.
Projektowane przepisy mówią też o zasadzie rozliczania tzw. zasiłku celowego. Może on być przyznany osobie, która pokryła koszty pogrzebu, jeśli po zmarłym nie przysługuje zasiłek albo jeśli osoba, która pokryła koszty pogrzebu, jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego i poniosła w związku z pogrzebem koszty nadzwyczajne, trudne do przewidzenia i niemożliwe do pokrycia z zasiłku pogrzebowego. Do nietypowych, trudnych do przewidzenia kosztów pogrzebu zaliczono np. sprowadzenie zwłok z zagranicy czy dłuższe przechowywania zwłok w chłodni.
W pierwszych wersjach projektu MRPiPS proponowało zasiłek celowy w stałej kwocie do 2000 zł. W najnowszej wersji, zasiłek celowy z pomocy społecznej przysługuje bez ograniczenia wysokości i bez kryterium dochodowego. Może być też przyznany z zastrzeżeniem możliwości zwrotu w całości lub w części, jeśli nadzwyczajne koszty pogrzebu znajdą pokrycie w spadku lub w innych świadczeniach z tytułu śmierci.
W 2026 roku na podwyższenie zasiłku pogrzebowego zostanie przeznaczone 1,2 mld zł.
