Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN ogłosiła kilka zmian zasad pisowni, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku. Zmiany dotyczą niektórych reguł używania wielkich i małych liter, a także pisowni łącznej lub rozdzielnej oraz użycia łącznika. Generalnie ma to ujednolicić i uprościć reguły oraz wyeliminować wyjątki.
Rada nie wprowadziła i nie zamierza wprowadzać w przyszłości żadnych zmian dotyczących stosowania rz i ż, ch i h czy ó i u.
Najważniejsze zasady, które uległy zmianie, to stosowanie małych i wielkich liter. Przymiotniki utworzone od nazw własnych, zakończone końcówką -owski, np. chopinowski, zawsze będzie się zapisywać małą literą, a nazwy mieszkańców utworzone od nazw geograficznych – zawsze wielką (np. Rzymianin).
Wielką literą będą więc zapisywane nazwy mieszkańców nie tylko krajów, ale także miast, wsi, czy nawet dzielnic i osiedli (Warszawianin, Tarnowianin).
Dowolność pozostawiono w zapisywaniu przymiotników tworzonych od imion, zakończonych na –owy, -in(yn), -ów (np. jackowe dzieci lub Jackowe dzieci, Zosina lalka lub zosina lalka), a także różnego rodzaju nieoficjalnych nazw etnicznych, takich jak makaroniarz (Makaroniarz).
Wielka litera obowiązywać będzie przy zapisywaniu nazwy pojedynczych egzemplarzy wyrobów przemysłowych, np. Ford, niezależnie od tego, czy chodzi o nazwę firmy i marki (ciężarówka marki Ford), czy o konkretny egzemplarz (np. czerwony Ford). Wielką literą zapisywana będzie też nazwa konkretnego modelu (Ford Fiesta)
Wielką literą zapisywane będą wszystkie człony nazw własnych, w tym geograficznych, np. Półwysep Hel, Wyspa Uznam oraz nazw obiektów topograficznych (np. Aleja Róż, Plac Zbawiciela, Park Kościuszki, Kopiec Wandy, Kościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Poniatowskiego). Tylko wyraz ulica będzie – tak jak dotąd – pisany małą literą, np. ulica Józefa Piłsudskiego.
Kolejne wprowadzone zmiany dotyczą pisowni łącznej i rozdzielnej. Pisownia partykuły nie z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi będzie zawsze łączna. Dotyczy to także form stopnia wyższego i najwyższego (np. nielepszy, nielepiej). Zapis łączny nie z imiesłowami odmiennymi będzie obowiązkowy bez względu na znaczenie imiesłowu (np. niepalący, nieumyty).
Łącznie będzie się zapisywać wyrażenia typu półżartem, półserio oraz cząstki niby- i quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą (np. nibyartysta, nibygotyk, quasiopiekun, quasinauka).
Rozdzielna będzie natomiast pisownia cząstek –bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami (np. Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry).
Dowolność zapisu pozostawiono w zakresie pisowni cząstek super-, ekstra-, eko-, wege-, mini- i podobnych (np. superpomysł lub super pomysł – obie formy będą poprawne) Dowolnie zapisywać będzie można też wyrażenia typu tuż-tuż - z łącznikiem, przecinkiem lub spacją (tuż, tuż lub tuż tuż).
