Czchów - królewski gród nad Dunajcem.

W roku 2008 społeczność Czchowa świętowała jubileusz 800 lat istnienia miasta, jako, że pierwsza zapisana wiadomość na temat Czchowa pochodzi z roku 1208. Królewski gród nad Dunajcem, leżący przy szlaku handlowym na Węgry, najlepsze lata przeżywał za czasów Kazimierza Wielkiego i pierwszych Jagiellonów. Później przyszły gorsze czasy, w okresie zaborów Czchów stracił dawne znaczenie i status miasta powiatowego. Oblicze miasta zmieniła po raz kolejny budowa zapory wodnej i elektrowni na Dunajcu u schyłku II Rzeczpospolitej.


Najstarsza pisana wiadomość odnosząca się do Czchowa dotyczy okresu między 1208 a 1218 rokiem, ale badania archeologiczne regionu wykazały ślady istnienia w najbliższej okolicy wielu siedzib ludzkich począwszy od okresu neolitu. O wcześniejszym osadnictwie w tej okolicy świadczy również fakt, że w miejscowości Tropie działał u schyłku X wieku znany w Polsce i na Słowacji święty Świerad, prowadzący działalność misyjną. Dopiero jednak na początku XIII wieku w zapisie Kalendarza Kapituły Krakowskiej zanotowano, że biskup Wincenty Kadłubek nadał kapitule dziesięciny z Czchowa. Wiadomość tę potwierdził Jan Długosz dodając, że pierwotnie dziesięciny te nie należały do kapituły. Oznacza to, że miejscowość wraz z kościołem istniała znacznie wcześniej. W roku 1288 Czchów został wymieniony wśród posiadłości klasztoru tynieckiego, które Leszek Czarny pozwolił lokować na prawie niemieckim. Już w 1333 roku pierwszy znany wójt czchowski wydał zezwolenie na budowę młyna wodnego. Tę datę uznaje się za moment potwierdzenia praw miejskich. W tamtym okresie sporą część mieszkańców stanowiły osoby pochodzenia niemieckiego, spolonizowane w kolejnych pokoleniach. Kazimierz Wielki na prośbę mieszkańców nadał miastu w miejsce prawa średzkiego prawo magdeburskie, a około roku 1360 Czchów stał się własnością króla. Ostatni władca z dynastii Piastów otoczył miasto murami obronnymi. Położone przy szlaku handlowym na Węgry miasto było siedzibą królewskiej stacji celnej. Potwierdzają to dokumenty kolejnych władców Polski od Kazimierza Wielkiego po Władysława Jagiełłę.


Księgi miejskie w XV i XVI wieku odnotowują m.in. rzemieślników pracujących w Czchowie - browarników, kowali, mieczników, ślusarzy, grabarzy, kuśnierzy, sukienników, stelmachów i garncarzy oraz handlarzy solą. Szczególnie silny był w mieście cech sukienników. Kolejni władcy, troszcząc się o interes miasta, nadawali mu liczne przywileje, dotyczące handlu, organizowania jarmarków i targów. Z dokumentów wynika, że w mieście istniał wówczas również przytułek dla najuboższych i szkoła. W pobliżu miasta na przełomie XIII i XIV wieku zbudowano zamek, będący także własnością króla.

Według lokalnej tradycji w zamkowej baszcie zlokalizowano więzienie. Z czasem zamek popadł w ruinę, a starania kolejnych władców o jego odbudowę nie przyniosły rezultatów. Zamek w Czchowie kilkakrotnie gościł m.in. Władysława Jagiełłę, a wcześniej zatrzymała się tu królowa Elżbieta w drodze na Węgry.
W XVI wieku zbudowano w mieście pierwszy wodociąg. W wieku XVIII Czchów był za sprawą Franciszka Lismanina ważnym ośrodkiem Arianizmu.


Na przełomie XVII i XVIII wieku miasto zaczęło podupadać. Przyczyną były kolejne powodzie, zarazy i pożary. Czchów zaczął się odbudowywać i odradzać w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego, ale rozbiory i włączenie w granice cesarstwa austriackiego, a co za tym idzie zmiana szlaków komunikacyjnych, zwłaszcza pojawienie się w XIX wieku linii kolejowej, która ominęła miasto spowodowało dalszy jego upadek. W 1867 roku Czchów stracił status miasta powiatowego i znalazł się w granicach powiatu brzeskiego.

 

W okresie międzywojennym, w roku 1938 rozpoczęto budowę zapory wodnej i elektrowni na Dunajcu. Budowę kontynuowano w okresie okupacji a ukończono w roku 1948. Ponowny stopniowy rozwój miasta rozpoczął się w latach sześćdziesiątych XX wieku. Stało się tak głównie za sprawą walorów turystycznych. Czchów stał się ośrodkiem wczasowym o zasięgu ponadregionalnym. W 1965 roku uruchomiono szpital. W kolejnej dekadzie zbudowano most na Dunajcu. W latach 1975 - 1998 miasto i gmina znajdowały się w granicach województwa tarnowskiego. W 1992 roku uruchomiono wodociągi oraz zgazyfikowano i skanalizowano gminę. Obecnie Czchów znany jest jako miejscowość wypoczynkowa, a w roku 2008 lokalna społeczność świętowała jubileusz 800 lat istnienia miasta.

06.04.2011
Twój komentarz:
Ankieta
Czy weźmiesz udział w nadchodzących wyborach samorządowych?
| | | |